ถ้าเราอยู่ในซีกโลกใต้เราจะหาทิศใต้ได้อย่างไร?
หากเราเลือกดาวโดยสุ่มสักดวงบนท้องฟ้า และเดินตามทิศทางของดาวดวงนั้นไปเรื่อยๆ เราจะพบว่าทิศทางที่เราเดินก็จะเปลี่ยนไป เนื่องจากโลกมีการหมุนรอบตัวเอง ทำให้ดาวมีการขึ้นและตกไปรอบๆ โลกของเรา ทำให้เราไม่สามารถใช้ดาวในการนำทางได้
อย่างไรก็ตาม มีกรณียกเว้นอยู่กรณีหนึ่ง นั่นก็คือหากเราเลือกดาวที่อยู่บริเวณที่ตรงกับแกนโลกชี้ไปพอดี ดาวดวงนั้นจะหมุนวนไปรอบๆ จุดเดิม ทำให้ไม่มีการเคลื่อนที่ไปไหน เช่นเดียวกับหากเราทำการหมุนไปรอบๆ วิสัยทัศน์รอบๆ ตัวเราทุกทิศทางจะมีการหมุนไปรอบๆ ยกเว้นแต่เพียงจุดเหนือศีรษะและใต้เท้าของเราที่หมุนอยู่กับที่
สำหรับคนไทยที่อยู่ในซีกโลกเหนือ เราน่าจะคุ้นเคยกับ "ดาวเหนือ" ที่สามารถนำไปใช้บอกทิศทางกันได้ เราสามารถหาทิศเหนือได้โดยใช้ดาวสองดวง ตรงปลายกระบวยของกลุ่มดาวหมีใหญ่ (หรือกลุ่มดาวจระเข้ของไทย) ที่จะชี้ไปยัง "ดาวเหนือ" (polaris) พอดี
แท้จริงแล้วดาวเหนือนั้นไม่ได้มีความพิเศษแต่อย่างใด และเป็นดาวที่มีความสว่างค่อนข้างมาก แต่ก็ไม่ใช่ดาวที่สว่างที่สุด แค่เป็นเรื่องบังเอิญที่ "ขั้วเหนือ" ของท้องฟ้าเราชี้ไปยังบริเวณใกล้ๆ ดาวดวงนี้พอดี (สามารถอ่านเกี่ยวกับการหาดาวเหนือได้ที่ ลิงก์ด้านล่าง [1])
แต่หากเราเดินทางไปใต้เส้นศูนย์สูตรของโลกแล้ว เราจะพบว่าดาวเหนือและขั้วเหนือของท้องฟ้านั้นไม่เคยโผล่ขึ้นมาพ้นจากขอบฟ้าเลย นั่นหมายความว่าเราจะไม่สามารถใช้ดาวเหนือในการหาทิศทางยามค่ำคืนได้ การหาทิศทางในซีกโลกใต้จะสามารถทำได้โดยการหาทิศของ "ขั้วฟ้าใต้" เพียงเท่านั้น
ภาพนี้เป็นภาพที่ไม่มีวันสังเกตได้จากประเทศไทย เนื่องจากส่วนบริเวณกลางของภาพนั้นจะอยู่ใต้ขอบฟ้าของประเทศไทยเสมอ แต่อาจจะเป็นภาพที่สังเกตเห็นได้ทั่วไปของผู้สังเกตที่อยู่ในซีกโลกใต้ (สามารถดูภาพของท้องฟ้าที่ไม่มีเส้นบรรยายประกอบได้ในคอมเม้นต์)
ในบริเวณของขั้วฟ้าใต้ (South Celestial Pole) (กากบาทสีขาว) นั้น ไม่ได้บังเอิญเช่นขั้วฟ้าเหนือ และไม่มีดาวที่มีความสว่างอยู่ใกล้ขั้วฟ้าใต้แต่อย่างใดเลย นั่นหมายความว่าเราไม่มี "ดาวใต้" เช่นเดียวกับดาวเหนือในซีกโลกเหนือ
เนื่องจากไม่มี "ดาวใต้" ให้ช่วยสังเกต การหาขั้วฟ้าใต้และทิศใต้จากดวงดาวจึงทำได้ยากกว่าในซีกโลกเหนือเป็นอย่างมาก ซ้ำร้าย บริเวณใกล้ๆ ขั้วฟ้าใต้นั้นแทบจะไม่มีดาวอะไรที่จะสังเกตได้เลย ดาวที่พอจะมีความสว่างเพียงพอที่จะสามารถสังเกตด้วยตาเปล่าได้ที่อยู่ใกล้ที่สุดก็คือดาวซิกม่า ออกแทนทิส (sigma octantis) (มุมบนซ้ายของ "สี่เหลี่ยมคางหมู" บริเวณกึ่งกลางของภาพ) ซึ่งอยู่ในกลุ่มดาว octans (สามเหลี่ยมสีเทาด้านล่างของภาพ)
ดาว sigma octantis นั้นเป็นดาวที่ใกล้เคียงกับ "ดาวใต้" มากที่สุด แต่ดาว sigma octantis ก็อยู่ในบริเวณขีดจำกัดของตาเปล่าของมนุษย์ ทำให้สังเกตได้ยาก และก็ยังอยู่ห่างจากขั้วฟ้าใต้ที่แท้จริงอีกพอสมควรเกือบ 1 องศา การหาขั้วฟ้าใต้นั้นจึงทำได้เพียงการคาดคะเนตำแหน่งโดยคร่าวๆ
การประมาณตำแหน่งขั้วฟ้าใต้นั้นสามารถทำได้โดยวิธีหลักๆ สองวิธี
วิธีที่ 1 (สีเหลือง):
ทำได้โดยการใช้กลุ่มดาว "กางเขนใต้" ที่ชี้ไปยังบริเวณใกล้ๆ ขั้วฟ้าใต้ แต่เนื่องจากปลายกลุ่มดาวกางเขนใต้นั้นไม่ได้ชี้ไปยังดาวสว่างเช่นเดียวกับปลายกระบวยของกลุ่มดาวหมีใหญ่ เราจึงอาจจะต้องกะประมาณระยะทางสี่เท่าครึ่งของความยาวกางเขนใต้ จึงจะไปบรรจบบริเวณใกล้ๆ ขั้วฟ้าใต้ หรือหากเราสามารถสังเกตเห็นดาว Rigil Kent (alpha centauri) และ Hadar (beta centauri) เราสามารถลากจากจุดกึ่งกลางระหว่างดาวทั้งสอง ทำมุมฉากไปตัดกับเส้นที่ลากจากกางเขนใต้ บริเวณจุดตัดของเส้นทั้งสองจึงจะเป็นบริเวณที่ใกล้เคียงขั้วฟ้าใต้
วิธีที่ 2 (สีฟ้า):
ทำได้โดยการสังเกต "เมฆแมกเจลแลน" ซึ่งเมฆแมกเจลแลนนี้จะปรากฎเป็นลักษณะคล้ายๆ เมฆจางๆ บนท้องฟ้าเมื่อสังเกตด้วยตาเปล่าในที่ๆ มืดสนิท ซึ่งแท้จริงแล้วเป็นกาแล็กซีแคระที่เป็นบริวารของกาแล็กซีทางช้างเผือกที่เราอาศัยอยู่ (อ่านเกี่ยวกับเมฆแมกเจลแลนใหญ่ได้ที่ [2]) หากเราเชื่อมระหว่างเมฆแมกเจลแลนใหญ่ และสร้างสามเหลี่ยมด้านเท่าจากระยะทางระหว่างเมฆแมกเจลแลนทั้งสอง ที่มุมอีกมุมหนึ่งของสามเหลี่ยมด้านเท่านี้จะอยู่ใกล้เคียงกับขั้วฟ้าใต้
ซึ่งจากภาพ เราจะสังเกตได้ว่าแม้กระทั่งวิธีทั้งสองนั้น ก็ยังไม่ได้อยู่ตรงกับขั้วฟ้าใต้พอดี แต่ยังห่างออกไปราว 5-6 องศา เทียบกับดาวเหนือที่อยู่ห่างออกไปจากขั้วฟ้าเหนือเพียง 0.75 องศา นอกจากนี้วิธีอื่นๆ ที่อาจทำได้เช่นการใช้ดาว Canopus (ไม่ปรากฏในภาพ แต่จะอยู่เลยขอบภาพไปด้านบนเล็กน้อย) กับดาว Achenar (ดาวสว่างสีฟ้าทางด้านขวาของภาพ) สร้างสามเหลี่ยมด้านเท่า หรือโดยการเชื่อมดาวโจร หรือดาวซีริอุส (Sirius) (ไม่ปรากฏในภาพ อยู่ด้านบนสูงเลยจาก Canopus ไปอีก) และลากเส้นเชื่อมผ่านดาว Canopus ก็จะชี้ไปยังบริเวณขั้วฟ้าใต้ได้เช่นกัน
สำหรับนักดาราศาสตร์สมัครเล่นที่ต้องการจะเล็งขั้วฟ้าใต้อย่างแม่นยำเพื่อการตั้งกล้องโทรทรรศน์นั้น สามารถทำได้โดยการเล็งเทียบกับบริเวณคล้ายสี่เหลี่ยมคางหมูที่มี sigma octantis เป็นมุมหนึ่ง
อ่านเพิ่มเติม:
[1] https://www.facebook.com/matiponblog/photos/a.255101608033386/479976475545897/
[2] https://www.facebook.com/matiponblog/photos/a.255101608033386/923165087893698/
「celestial pole」的推薦目錄:
- 關於celestial pole 在 มติพล ตั้งมติธรรม Facebook 的最讚貼文
- 關於celestial pole 在 Teerada - travel & lifestyle Facebook 的精選貼文
- 關於celestial pole 在 Ch. 2: Understanding the Night Sky (5 of 23 ... - YouTube 的評價
- 關於celestial pole 在 The South Celestial Pole is the point in the sky about which ... 的評價
- 關於celestial pole 在 What is the angle between the North Celestial Pole and ... 的評價
celestial pole 在 Teerada - travel & lifestyle Facebook 的精選貼文
Amazing🙆🏻
Here's a short demo of a crazy 360° night sky project I'm working on. When we observe and photograph the night sky, the stars appear to rotate around the north celestial pole (close to Polaris or the North Star), but in reality it is us that is moving as the earth rotates. I've taken several 360° timelapse videos of the Milky Way, but I wondered what would happen if the sky was fixed and the earth rotated instead? I've seen this done before in timelapses and thought it was very cool, but not in a 360° format. It's even more disorienting as a 360!
This wasn't shot on a guided tracker, but with a little math and a lot of time in PTGui on each individual frame for yaw, pitch, and roll, it was easy to de-rotate the sky and spin the earth instead. It stutters a bit because I slowed it down 300% to avoid motion sickness and I didn't use a consistent interval when shooting the twilight panoramas, so the earth doesn't rotate smoothly between frames from day to night, but the sky is still properly fixed in position. I repeated the short clip 3 times. Pan around and enjoy!!!
#timelapse #MilkyWay #360video #astrophotography #nightsky #panorama
celestial pole 在 The South Celestial Pole is the point in the sky about which ... 的推薦與評價
From the South Celestial Pole to the Celestial Equator - The South Celestial Pole is the point in the sky about which all the stars seen from the... ... <看更多>
celestial pole 在 What is the angle between the North Celestial Pole and ... 的推薦與評價
Using the following formula, where δ = the Declination of the Galactic North Pole in degrees (i.e., the angle between the North Celestial Pole ... ... <看更多>
celestial pole 在 Ch. 2: Understanding the Night Sky (5 of 23 ... - YouTube 的推薦與評價
Visit http://ilectureonline.com for more math and science lectures! In this video I will explain what is the celestial sphere (a sort of GPS ... ... <看更多>