นักดาราศาสตร์ค้นพบหลักฐานแรกของดวงจันทร์ที่กำลังก่อตัวรอบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ
นักดาราศาสตร์ได้ใช้ Atacama Large Millimeter /submillimeter Array (ALMA) และค้นพบจานก่อกำเนิดที่กำลังรวมมวลสารอยู่รอบๆ ดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะ ซึ่งเป็นหลักฐานชิ้นหนึ่งที่จะบ่งบอกถึงต้นกำเนิดของดาวบริวารในระบบดาว
ระบบดาวนี้คือระบบดาวที่ล้อมรอบดาวแคระ PDS 70 ในกลุ่มดาวคนครึ่งม้า และมีการค้นพบดาวเคราะห์สองดวง PDS 70b และ PDS 70c ล้อมรอบระบบดาวนี้โดย VLT ตั้งแต่ปี 2018 และ 2019 แต่ภาพจาก ALMA จึงทำให้เห็นรายละเอียดที่ไม่เคยเห็นมาก่อน
ระบบดาวนี้เป็นระบบดาวที่กำลังก่อตัว เปิดเผยให้เห็น circumplanetary disc หรือจานก่อกำเนิดที่กำลังพอกพูนมวลรอบๆ ดาวฤกษ์กึ่งกลาง ปัจจุบันเราเชื่อกันว่าดาวเคราะห์เกิดจากการรวมตัวกันของมวลสารที่ล้อมรอบดาวฤกษ์ก่อกำเนิด ค่อยๆ รวมมวลเข้าด้วยกัน ทำให้มวลสารหายไป จนกลายมาเป็นดาวเคราะห์ อย่างไรก็ตาม เรายังมีหลักฐานน้อยมากที่สามารถอธิบายกลไกนี้ได้ โดยเฉพาะกำเนิดของดาวบริวาร ซึ่งยังไม่เคยมีการสังเกตเห็นจานพอกพูดมวลที่รวมตัวไปเป็นดาวบริวารของระบบสุริยะใดมาก่อน
แต่จากภาพของ ALMA นี้ เปิดเผยให้เห็นจานพอกพูนมวลรอบๆ ดาว PDS 70 ที่อยู่ห่างออกไป 400 ปีแสง แสดงให้เห็นส่วนของมวลที่หายไป เนื่องจากมีการรวมตัวกำลังก่อตัวขึ้นเป็นดาว PDS 70c (ส่วน PDS 70b นั้นมองไม่เห็นในภาพนี้) และจากจุดในภาพ เปิดเผยให้เห็นถึง circumplanetary disc กำลังล้อมรอบดาวเคราะห์อยู่ ในลักษณะเดียวกันกับที่มีจานล้อมรอบดาวฤกษ์ โดยจานล้อมรอบดาวเคราะห์นี้มีขนาดพอๆ กับระยะห่างระหว่างโลกและดวงอาทิตย์ และมีมวลเพียงพอที่จะไปรวมตัวกันเป็นดวงจันทร์ขนาดเท่าดวงจันทร์ของโลกเราได้กว่า 3 ดวง
ภาพ: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/Benisty et al.
อ้างอิง:
[1] https://www.almaobservatory.org/en/press-releases/astronomers-make-first-clear-detection-of-a-moon-forming-disc-around-an-exoplanet/?fbclid=IwAR0b9VgQM5gHeKkUvVbH3NVIc52RiSf-qi01H4bnVSHs_BQeGNJzM0c13fU
