#การตัดสินใจ คือสภาวะที่เราต้องเผชิญเกือบตลอดเวลาไม่น่าจะเป็นเรื่องเล็กอย่างเย็นนี้จะกินอะไรดี หรือเรื่องใหญ่อย่างการตัดสินใจเลือกการลงทุน เราก็ต้องเผชิญกับสภาวะที่ต้องตัดสินใจอยู่เสมอ
แต่การตัดสินใจของเราแต่ละครั้งบ้างก็ใช้อารมณ์ บ้างก็ใช้เหตุผล หรือบางทีก็ใช้ความรู้สึกส่วนตัวในการตัดสินใจ ทำให้การตัดสินใจในแต่ละครั้งถูกต้องบ้าง ผิดพลาดบ้าง ดังนั้น กระบวนการตัดสินใจ (Process of decision making) จึงเป็นกระบวนการที่สำคัญที่จะเข้าให้กระบวนการตัดสินใจของเรานั้นเป็นระบบมากขึ้น
กระบวนการตัดสินใจ หมายถึง การกำหนดขั้นตอนของการตัดสินใจตั้งแต่ขั้นตอนแรกไปจนถึงขั้นตอนสุดท้าย การตัดสินใจโดยมีลำดับขั้นของกระบวนการ เป็นการตัดสินใจโดยใช้หลักเหตุผลและมีกฎเกณฑ์ ซึ่งเป็นการตัดสินใจโดยใช้ระเบียบวิธีทางวิทยาศาสตร์เป็นเครื่องมือช่วยในการหาข้อสรุปเพื่อการตัดสินใจ ขั้นตอนของกระบวนการตัดสินใจมีอยู่หลายรูปแบบ โดย Plunkett and Attner ได้เสนอลำดับขั้นตอนของกระบวนการตัดสินใจเป็น 7 ขั้นตอน ดังนี้
1. การกำหนดปัญหา (Intelligent Phase)
เป็นขั้นตอนแรกที่มีความสำคัญอย่างมาก เพราะการระบุปัญหาได้ถูกต้องหรือไม่จะมีผลต่อการดำเนินการในขั้นต่อ ๆ ไปของกระบวนการตัดสินใจ ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อคุณภาพของการตัดสินใจด้วย ดังนั้นต้องรวบรวมข้อมูลที่จำเป็นต่อการค้นหาสาเหตุของปัญหาเหล่านั้น จะนำไปสู่การระบุปัญหาได้อย่างถูกต้องแม่นยำ
2. การออกแบบ (Design Phase)
เป็นขั้นตอนในการสร้างตัวแบบเพื่อแทนตัวระบบจริง ตั้งสมมติฐานและเขียนความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรทั้งหมด กำหนดเงื่อนไขแบบต่างๆ และทำการพัฒนาทางเลือกต่างๆ ขึ้น ในขั้นตอนนี้เกี่ยวข้องกับการสร้าง พัฒนาและวิเคราะห์ทางเลือกในการปฏิบัติที่เป็นไปได้ รวมทั้งการทดสอบและประเมินทางแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น โดยในการสร้างตัวแบบนั้น จะทำการแปลงปัญหาให้อยู่ในรูปตัวแบบเชิงปริมาณ หรือตัวแบบทางคณิตศาสตร์ ได้แก่การกำหนดตัวแปร และสร้างสมการเพื่ออธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร
3. การเลือก (Choice Phase)
เป็นขั้นตอนในการเลือกชุดของทางเลือกที่จะนำมาใช้ในการแก้ปัญหา และ ทำการทดลองกับทางเลือกนั้นก่อน และเลือกทางที่สมเหตุสมผลที่สุด ขั้นตอนนี้ได้แก่การค้นหา การประเมินและการแนะนำทางแก้ปัญหาที่เหมาะสมของตัวแบบ โดยทางแก้ปัญหาหนึ่งๆของตัวแบบ ได้แก่การระบุชุดของค่าของตัวแปรตัดสินใจของทางเลือกที่ได้เลือกแล้วนั่นเอง ทางแก้ปัญหาที่ได้จากตัวแบบ จะให้คำแนะนำในการแก้ปัญหาของระบบ ซึ่งถ้าคำแนะนำนี้ถูกนำไปใช้งานได้จริงและสำเร็จผล จึงจะถือว่าปัญหาได้ถูกแก้ไขแล้ว
4. การนำไปปฏิบัติ (Implementation Phase)
เป็นขั้นตอนในการนำทางเลือกที่เลือกไว้มาปฏิบัติจริงเพื่อแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น คือขั้นตอนในการนำทางแก้ปัญหาที่ถูกเสนอนั้นไปปฏิบัติจริง ทำให้เกิดการเริ่มลงมือทำสิ่งใหม่ๆ ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงนั่นเอง
5. การตรวจสอบ (Monitoring Phase)
เป็นขั้นตอนสุดท้ายที่ผู้ตัดสินใจต้องทำการประเมินผลของทางเลือกที่นำมาใช้ในการแก้ปัญหา
กระบวนในการตัดสินใจเกิดขึ้นในระหว่างขั้นตอนการกำหนดปัญหา การออกแบบทางแก้ปัญหา การเลือกทางแก้ปัญหา ไปจนถึงขั้นตอนในการนำทางเลือกนั้นไปปฏิบัติจริง ซึ่งขบวนการในการตัดสินใจเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้หลายๆ ครั้งเพื่อปรับให้เข้ากับผลลัพธ์ที่เราต้องการนั่นเอง
