"ผักตบชวาด่างญี่ปุ่น กับงานชมดอกผักตบชวา (ที่ญี่ปุ่น)"
มีลูกเพจส่งภาพมาให้ดูว่า มีการขาย "ผักตบชวาด่างญี่ปุ่น" ที่ดอกสวย เลี้ยงง่าย ขยายพันธุ์เร็ว ในกลุ่มคนปลูกต้นไม้ด่าง พร้อมทั้งให้ความเห็นว่า "อาจารย์คะ เราจะมีผักตบญี่ปุ่นในลำคลอง ให้ดูเพลินเพิ่มอีกพันธุ์แล้วนะคะ"
แต่เท่าที่หาข้อมูล ผมคิดว่ามันก็น่าจะเป็น common water hyacinth (ชื่อวิทยาศาสตร์ Pontederia crassipes) สปีชีส์เดียวกันกับผักตบชวาที่มีกระจายอยู่ทั่วไปในประเทศไทย และอีกหลายประเทศทั่วโลก เพียงแต่เค้าน่าคัดเอาต้นที่มันเป็นลายด่าง มาขยายพันธุ์เพื่อปลูกจำหน่ายกับคนที่ชอบเลี้ยงพืชใบด่างโดยเฉพาะ เห็นขายกันในชื่อ พันธุ์ดาหลา พันธุ์เชียงใหม่ ฯลฯ
ผักตบชวา จริงๆ แล้วเป็นพืชพื้นเมืองของทวีปอเมริกาใต้ ในลุ่มน้ำอเมซอน น่าจะมีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศบราซิล ซึ่งไม่ได้ก่อให้เกิดปัญหาใดๆ เพราะว่า มีศัตรูธรรมชาติ เช่น แมลง โรค และศัตรูอื่นๆ คอยควบคุมการระบาดอยู่แล้ว
แต่เมื่อถูกนำไปจากถิ่นกำเนิด ซึ่งปราศจากศัตรูธรรมชาติ ผักตบชวาได้เจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว และถึงขั้นทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ได้ เพราะผักตบชวา 1 ต้น สามารถให้เมล็ดได้ถึง 5,000 เมล็ด และเมล็ดผักตบชวาจะมีชีวิตอยู่ในน้ำได้นานถึง 15 ปี / ผักตบชวา 2 ต้น สามารถแตกหน่อแตกใบ และเจริญเติบโตเป็นต้นได้ถึง 30 ต้นภายในเวลา 20 วัน หรือเพิ่มน้ำหนักขึ้น 1 เท่าตัว / ภายใน 10 วัน สามารถขยายตัวครอบคลุมผิวน้ำได้อัตราร้อยละ 8 ต่อวัน / ถ้าปล่อยผักตบชวาในแหล่งน้ำเพียง 10 ต้นจะสามารถแพร่กระจายเพิ่มปริมาณเป็น 1 ล้านต้น ภายในระยะเวลา 1 ปี
ในประเทศไทยเรานั้น ผักตบชวาได้แพร่ระบาดอย่างรุนแรงในแถบที่ราบลุ่มภาคกลาง โดยเฉพาะในที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาและแม่น้ำท่าจีน ที่มีน้ำทิ้งน้ำเสียจากชุมชน อุตสาหกรรม ตลอดจนบ่อปลา และฟาร์มสุกร ทำให้ในน้ำมีธาตุอาหารพืชสูง ทำให้ผักตบชวาเติบโตและแพร่ระบาดอย่างรวดเร็ว / เฉพาะในบริเวณน้ำท่าจีน จะมีผักตบชวาไหลลงสู่อ่าวไทย คิดเป็นน้ำหนักสดถึงประมาณวันละ 2,000 ตัน
ส่วนที่เกี่ยวข้องกับประเทศญี่ปุ่นนั้น มีรายงานว่า เมื่อปี พ.ศ. 2427 ผักตบชวาได้ถูกนักธุรกิจชาวญี่ปุ่น นำไปแสดงในงานนิทรรศการฝ้าย (Cotton State Exposition) ณ เมืองนิวออร์ลีนส์ รัฐหลุยเซียนา สหรัฐอเมริกา โดยการไปเก็บมาจากแม่น้ำโอริโนโก ในประเทศเวนีซูเอลา ทวีปอเมริกาใต้ แล้วแจกเป็นของที่ละลึกแก่บุคคลสำคัญที่มาเที่ยวชมคนละต้น / หลังจากนั้น 11 ปี แม่น้ำเซ็นต์จอห์น ในรัฐฟลอริดา ซึ่งอยู่ห่างจากเมืองนิวออร์ลีนส์ไปทางใต้ถึง 600 ไมล์ เกิดมีแพผักตบชวายาวถึง 100 ไมล์ และคลุมบริเวณห่างจากฝั่งไป 200 ฟุต แพผักตบชวาเหล่านี้เป็นอุปสรรคต่อการทำงานของโรงเลื่อย เพราะซุงไม่สามารถจะลอยเข้าไปยังโรงเลื่อยได้ จนรัฐฟลอริดาต้องร้องเรียนไปยังรัฐสภา เพื่อขอความช่วยเหลือในด้านการป้องกันกำจัดผักตบชวา
แต่ที่น่าสนใจอีกอย่าง (ความรู้ใหม่สำหรับผม) คือ ผักตบชวา ได้ถูกนำเข้าไปในประเทศญี่ปุ่น ตั้งแต่ในสมัยเมจิแล้ว ช่วง พ.ศ. 2411-2455 (ซึ่งเป็นช่วงเวลาใกล้เคียงกับประเทศไทย ที่ในปี พ.ศ. 2444 ได้มีการนำผักตบชวาจากประเทศอินโดนีเซียเข้ามาปลูกในวังสระประทุม แต่ภายหลังเกิดน้ำท่วมวังสระปทุม ผักตบชวาหลุดลอยออกไปสู่ลำคลองภายนอก แล้วเริ่มระบาดไปตามที่ต่างๆ อย่างรวดเร็ว จนถึงปี พ.ศ. 2456 จึงได้มีพระราชบัญญัติสำหรับกำจัดผักตบชวาออกมา) ด้วยเหตุผลคือ ผักตบชวามีดอกที่สวยงาม ตามชื่อในภาษาญี่ปุ่นที่เรียกว่า “Hotei Aoi โฮะเท อะโออิ” (เป็นการรวมคำระหว่าง "อะโออิ" ชื่อดอกไม้ชนิดหนึ่ง กับ "โฮะเท" ชื่อของเทพแห่งความโชคดี หนึ่งในเจ็ดองค์ของญี่ปุ่น ทีมีรูปร่างอ้วน เหมือนกับผักตบชวาที่พองอ้วนกลม)
แต่หลังจากนั้น ผักตบชวาในญี่ปุ่น ก็การแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็ว จนทำให้เกิดปัญหาต่อสภาพแวดล้อม และได้สมญาว่า “ปีศาจสีฟ้า”
แต่กระนั้น ญี่ปุ่นสามารถจัดการให้มันอยู่ในระเบียบได้สำเร็จ และมีการปลูกผักตบชวาในทุ่งกว้างที่จังหวัดนารา เพื่อเป็นสถานที่ท่องเที่ยว โดยทุ่งดอกผักตบชวานี้ อยู่ที่ซากวัดโมโตะยากุชิจิ เมืองคาชิฮาระ จังหวัดนารา (Ruins of Moto-Yakushiji, Kashihara, Nara) ซึ่งนักท่องเที่ยวสามารถเดินชมดอกผักตบชวาได้ฟรี ตามอัธยาศัย โดยฤดูชมดอกผักตบชวา จะอยู่ในช่วงฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่ประมาณกลางเดือนสิงหาคมไปจนถึงปลายเดือนกันยายน สามารถเดินทางไปชมได้ด้วยการขึ้นรถไฟสาย Kintetsu ไปลงสถานี Kintetsu Unebigoryomae แล้วเดินต่อไปอีกประมาณ 10 นาที
น่าถอดบทเรียนความสำเร็จเหมือนกันนะ ว่าญีปุ่นเค้าทำอย่างไรถึงเปลี่ยนวิกฤตให้กลายเป็นโอกาสได้ อย่างเรื่องของผักตบชวานี้ครับ
ข้อมูลเรื่อง ผักตบชวา จาก http://clgc.agri.kps.ku.ac.th/resources/weed/eichornia.html
ข้อมูลเรื่อง ฤดูชมดอกผักตบชวา จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_46045 และ https://allabout-japan.com/th/article/9191/
ปล. บางคนสงสัยเรื่อง "ผักตบไทย" ว่าเป็นพื้นท้องถิ่นของไทยหรือเปล่า ? คำตอบคือไม่ใช่ครับ !! ผักตบไทยหรือ Pontederia hastata L. ก็เป็นพืชจากต่างถิ่นเช่นกัน แต่มาจากทวีปอัฟริกา (ไม่ใช่ทวีปอเมริกาใต้ เหมือนผักตบชวา)
kintetsu 在 Large communal bath on the top floor "FOURZ HOTEL ... 的推薦與評價
Large communal bath on the top floor "FOURZ HOTEL Kintetsu Osaka Nanba"[Just go, stay, and go home]. 602 views 3 months ago. ... <看更多>